Trong nghề kiến trúc sư, yêu cầu kiến ​​thức về kỹ thuật, môi trường, quản lý, xây dựng và sự hiểu biết về kinh doanh cũng quan trọng không kém tư duy thiết kế. Tuy nhiên, thiết kế đóng vai trò cốt lõi để kết nối các thực thể còn lại. Một kiến ​​trúc sư làm việc theo yêu cầu của khách hàng về các yếu tố công năng, thẩm mỹ,... Đôi lúc, họ đảm nhận phần công việc xin cấp phép xây dựng liên quan đến báo cáo khả thi của dự án, đánh giá tác động môi trường, phân tích công trình qua kiến thức cấu trúc và không gian,... Trong suốt dự án, từ lên kế hoạch cho đến khi hoàn thành, kiến ​​trúc sư thường điều phối một nhóm thiết kế, bao gồm các Kỹ sư Kiến trúc, Kỹ sư Kết cấu, Kỹ sư Cơ khí và Vận hành máy móc, Kỹ sư Điện - Điện tử và các chuyên gia khác được thuê bởi khách hàng hoặc chính kiến ​​trúc sư, nhằm tăng tính hoàn thiện của dự án. Thông thường, những Kỹ sư phối hợp với Kiến trúc sư càng chặt chẽ thì công trình xây dựng càng hoàn thiện.

Vai trò và Nhiệm vụ của Kiến trúc sư

Tổng quan

Kiến trúc sư, sau khi được khách hàng thuê hoặc mời, có trách nhiệm tạo ra một (hoặc nhiều) ý tưởng thiết kế, nhằm đáp ứng các yêu cầu của khách hàng, đồng thời thiết lập định hướng một cơ sở vật chất phù hợp nhu cầu sử dụng. Thông thường, các Kiến trúc sư gặp trực tiếp khách hàng để xác định rõ ràng các yêu cầu đối với công trình (hoặc dự án) sẽ lập phương án thiết kế[11], từ đó đưa ra bản tóm tắt đầy đủ ngay từ giai đoạn lên ý tưởng, nhằm giảm thiểu rủi ro ở giai đoạn thi công xây dựng.

Phần lớn, các đề xuất thiết kế được mong đợi là sự thỏa mãn nhu cầu thưởng thức thẩm mỹ và bố trí công năng. Tùy thuộc vào địa điểm lãnh thổ, thời gian xây dựng, tài chính, văn hóa vùng miền cũng như điều kiện thi công sẵn có mà phương án thiết kế hoàn thiện ở mức độ chính xác và bản chất kiến trúc cũng sẽ khác nhau.

Một phần quan trọng của thiết kế là kiến ​​trúc sư thường tham khảo ý kiến ​​của các kỹ sư, nhà khảo sát và các chuyên gia khác trong suốt quá trình thiết kế, đảm bảo rằng các yếu tố như kết cấu và điều hòa không khí, ánh sáng, âm thanh được phối hợp chặt chẽ trong cùng một tổng thể. Việc kiểm soát và lập kế hoạch chi phí xây dựng cũng là một phần của các cuộc tham vấn này.

Tại các vùng lãnh thổ

Nhiệm vụ của Kiến trúc sư là chuyển đổi nhu cầu sử dụng của người dùng vào các giải pháp mặt bằng, không gian, kĩ thuật của công trình; đồng thời tư vấn để cải tạo và đề xuất thiết lập nên công năng mới cho công trình xây dựng nhưng vẫn đảm bảo tính dễ dàng thi công kết cấu. Các Kiến trúc sư cũng dự đoán sự phát triển của một công trình (hay dự án xây dựng) bằng cách thiết kế quy hoạch của vùng, của khu dân cư, khu công nghiệp và cảnh quan đô thị.

Bên cạnh đó, kiến trúc sư phải là người có tư duy tổ chức thẩm mỹ nghệ thuật, đồng thời biết nắm bắt các thông tin cần thiết nhằm đem lại vẻ đẹp hoàn hảo cho tác phẩm kiến trúc. Kiến trúc sư cung cấp các giải pháp về kiến trúc (công năng, thẩm mỹ cũng như giải pháp kỹ thuật) cho các đối tượng khách hàng có nhu cầu xây dựng ở các lĩnh vực khác nhau.

Ở các quốc gia phương Tây, hầu hết các công trình dân dụng được cơ quan pháp quyền quy định thiết kế theo kiểu mẫu, nhằm nâng cao tính đồng bộ theo vùng miền. Vì vậy, các Kiến trúc sư ở đây chủ yếu tập trung vào cải tạo công trình (hoặc dự án) xây dựng[12].

Các Kiến trúc sư ở Châu Á và Châu Mỹ phần lớn hành nghề ở lĩnh vực quy hoạch môi trường, cảnh quan đô thị và nội thất dân dụng.

Ở Việt Nam, các Kỹ sư Kiến trúc và Cử nhân Thiết kế phải cần thời gian thực tập ít nhất 03 năm trong lĩnh vực cụ thể, hoặc tu nghiệp chương trình đào tạo mở rộng để trở thành Kiến trúc sư. Đôi lúc, Kiến trúc sư bị nhầm lẫn với các Kỹ sư Kiến trúc vì sự tương đồng về tính chất công việc. Tuy nhiên, Kiến trúc sư phần lớn sử dụng thời gian để phân tích, nghiên cứu và đưa ra phương án phù hợp thông qua thiết kế, quy hoạch, triển khai xây dựng cảnh quan - nội thất,... dựa trên các cơ sở về tiêu chuẩn, quy chuẩn nhằm đảm bảo tính thẩm mỹ cho công trình. Trong khi các Kỹ sư Kiến trúc phần lớn làm công tác triển khai hệ thống công năng, phong thủy, hệ thống sinh hoạt và tính phù hợp chung của công trình trong tập hợp đô thị, công nghiệp, công cộng.

Tại mọi thời điểm công việc, kiến ​​trúc sư báo cáo cho khách hàng những biến đổi cần thiết trong phương án thiết kế.

Phương tiện công việc

Trước đây, các kiến ​​trúc sư đã sử dụng các bản vẽ  để minh họa và đưa ra các đề xuất thiết kế. Trong khi các bản phác thảo khái niệm vẫn được sử dụng rộng rãi bởi các kiến ​​trúc sư,  công nghệ máy tính hiện đã trở thành tiêu chuẩn của ngành.  Tuy nhiên, thiết kế có thể bao gồm việc sử dụng ảnh, ảnh ghép, bản in, tranh ghép, công nghệ quét 3D và các phương tiện khác trong sản xuất thiết kế. Càng ngày, phần mềm máy tính càng định hình cách làm việc của các kiến ​​trúc sư. Công nghệ BIM cho phép tạo ra một tòa nhà ảo phục vụ như một cơ sở dữ liệu thông tin để chia sẻ thông tin thiết kế và tòa nhà trong suốt vòng đời của thiết kế, xây dựng và bảo trì tòa nhà.  Thực tế ảoCác bài thuyết trình (VR) đang trở nên phổ biến hơn để hình dung các thiết kế cấu trúc và không gian nội thất theo quan điểm.

Việc phối hợp các khía cạnh khác nhau liên quan đến mức độ giao tiếp chuyên biệt cao, bao gồm công nghệ máy tính tiên tiến như BIM ( xây dựng mô hình thông tin ), CAD và các công nghệ dựa trên đám mây.